14 Nov Συνέντευξη με τον Δημήτρη Λαμπριανίδη, Πρόεδρο της ΟΠΑΚ
Τίτλος Έργου: THEREWITH – Προώθηση δικαιωμάτων και αξιών για τα άτομα που αντιμετωπίζουν προκλήσεις κινητικότητας
Φορέας Υλοποίησης: Οργάνωση Παραπληγικών Κύπρου (ΟΠΑΚ)
Διάρκεια Έργου: 12 μήνες (Μάιος 2024 – Απρίλιος 2025)
Προϋπολογισμός: 36.413,31 €
Πρόγραμμα: BUILD – Building a Robust and Democratic Civic Space
Πρόσκληση: Προστασία και προώθηση των δικαιωμάτων και των αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Εισαγωγή:
Στο πλαίσιο του προγράμματος BUILD, η Οργάνωση Παραπληγικών Κύπρου (ΟΠΑΚ) υλοποίησε το έργο «THEREWITH – Προώθηση δικαιωμάτων και αξιών για τα άτομα που αντιμετωπίζουν προκλήσεις κινητικότητας», με στόχο την ενίσχυση της συμμετοχής και της ενδυνάμωσης των ατόμων με κινητικές αναπηρίες.
Μέσα από το έργο διεξήχθη έρευνα για τα εμπόδια που αντιμετωπίζει η ομάδα-στόχος, υλοποιήθηκαν εργαστήρια ευαισθητοποίησης και ενδυνάμωσης, ενώ δημοσιεύθηκε Έκθεση Συνηγορίας με βασικά ευρήματα και προτάσεις πολιτικής. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε διαδικτυακή εκστρατεία συλλογής υπογραφών για τη βελτίωση της προσβασιμότητας και το έργο ολοκληρώθηκε με τελική εκδήλωση που συγκέντρωσε εκπροσώπους φορέων και άτομα με προκλήσεις κινητικότητας.
Ποια ήταν η σημαντικότερη πρόκληση ή ανάγκη που επιδιώξατε να αντιμετωπίσετε με το έργο σας;
Με το έργο THEREWITH, επιδιώξαμε να αντιμετωπίσουμε την απόσταση ανάμεσα στη νομική κατοχύρωση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία και την πρακτική τους εφαρμογή στην καθημερινή ζωή. Παρότι η Κύπρος έχει υιοθετήσει ευρωπαϊκά και διεθνή πλαίσια, όπως η Πράξη Προσβασιμότητας της ΕΕ (2019/882) και η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, η πραγματικότητα παραμένει γεμάτη εμπόδια – φυσικά, θεσμικά και κοινωνικά. Η έρευνά μας αποκάλυψε ότι το 69% των συμμετεχόντων αξιολόγησε την προσβασιμότητα υπηρεσιών ως «μέτρια ή φτωχή», ενώ πάνω από 7 στους 10 δεν είχαν συμμετάσχει ποτέ σε διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης. Το THEREWITH γεννήθηκε από αυτή την ανάγκη: να μετατρέψει την παθητικότητα σε δράση, ενδυναμώνοντας τα άτομα με κινητικές προκλήσεις και τις οργανώσεις τους να γίνουν ενεργοί φορείς συνηγορίας και θεσμικής αλλαγής.
Με ποιον τρόπο εμπλέξατε την κύρια ομάδα στόχου στο έργο σας; Πώς ανταποκρίθηκαν; Υπάρχει κάποια ιστορία ή στιγμή που ξεχωρίζετε και θα θέλετε να μοιραστείτε;
Η συμμετοχή των ατόμων με κινητικές προκλήσεις αποτέλεσε τον πυρήνα του THEREWITH. Από τον αρχικό σχεδιασμό έως και την τελική εκδήλωση, ακολουθήσαμε συνειδητά τη φιλοσοφία «τίποτα για εμάς χωρίς εμάς». Τα ίδια τα άτομα συμμετείχαν ενεργά στη διαμόρφωση των δράσεων, στις ομάδες εστίασης, στα εργαστήρια και στη διαδικτυακή εκστρατεία. Ακόμη και μετά τη λήξη του έργου, πολλοί συμμετέχοντες επικοινώνησαν ξανά για να μάθουν πώς αξιοποιήθηκαν τα αποτελέσματα, γεγονός που δείχνει την εμπιστοσύνη και την ταύτισή τους με τον σκοπό του THEREWITH.
Η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν η φυσική συμμετοχή, καθώς αρκετοί αντιμετωπίζουν ζητήματα υγείας. Παρ’ όλα αυτά, κάθε φορά που συγκεντρωνόμασταν, η ατμόσφαιρα άλλαζε ριζικά: η ενέργεια, η δύναμη και η συγκίνηση των συμμετεχόντων ήταν απτές. Μια στιγμή που έμεινε αξέχαστη ήταν στην τρίτη ομάδα εστίασης, όταν κάποιος πάρκαρε μπροστά από τη ράμπα πρόσβασης έξω από το κτίριο. Όλοι, συμμετέχοντες και διοργανωτές, αντέδρασαν ως ένα σώμα και βγήκαν έξω για να διαμαρτυρηθούν. Ήταν μια αυθόρμητη και δυνατή στιγμή ενότητας και συλλογικής φωνής, μια μικρή αλλά ουσιαστική εικόνα του τι πραγματικά σημαίνει ενδυνάμωση και κοινή δράση. Επιπλέον η ανάγκη για φυσικές συναντήσεις ήταν και μια δράση για περισσότερη κοινωνική ενσωμάτωση.
Ποια θεωρείτε ότι ήταν τα πιο ουσιαστικά αποτελέσματα του έργου; Με ποιον τρόπο μπορούν να αξιοποιηθούν μετά το τέλος του; Έχετε δημιουργήσει νέα εργαλεία ή συνεργασίες, είτε σε τοπικό ή σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που ενισχύουν τη δράση της οργάνωσης σας;
Το THEREWITH παρήγαγε ουσιαστικά αποτελέσματα σε επίπεδο γνώσης, ενδυνάμωσης και συνηγορίας. Μέσα από την έρευνα και τις ομάδες εστίασης, συλλέχθηκαν 52 ερωτηματολόγια και 15 εις βάθος μαρτυρίες, τεκμηριώνοντας τα εμπόδια προσβασιμότητας και την περιορισμένη συμμετοχή των ατόμων με κινητικές προκλήσεις στη δημόσια ζωή. Στα εργαστήρια ενδυνάμωσης συμμετείχαν 27 άτομα, τα οποία ανέπτυξαν δεξιότητες συνηγορίας, αυτοπεποίθηση και συλλογική δυναμική. Η Έκθεση Συνηγορίας συγκέντρωσε 8 προτάσεις πολιτικής, δύο εκ των οποίων ενσωματώθηκαν στο διαδικτυακό αίτημα που συγκέντρωσε 77 υπογραφές, με σκοπό να συμβάλει στη διαβούλευση για την Εθνική Στρατηγική Αναπηρίας 2024–2028.
Ο συνολικός αντίκτυπος του έργου αποτυπώθηκε σε πάνω από 2.700 προβολές της ιστοσελίδας και 141 αλληλεπιδράσεις περιεχομένου, ενισχύοντας άμεσα τη φωνή και τη συμμετοχή των ωφελουμένων. Τα αποτελέσματα αξιοποιούνται ήδη από την ΟΠΑΚ σε δράσεις ενημέρωσης και νέες συνεργασίες, ενώ αποτέλεσαν τη βάση για τη δημιουργία του έργου PRAXIS – Πλατφόρμα για την Ανεξάρτητη και Συμπεριληπτική Δημοκρατική Συμμετοχή των Ατόμων με Αναπηρία στην Κύπρο, στο πλαίσιο της 2ης Πρόσκλησης του Προγράμματος PLATO. Η πλατφόρμα του PRAXIS θα είναι βασισμένη στον διάλογο, λειτουργώντας ως διαδικτυακή κοινότητα που θα ξεκινήσει πάνω στις θεματικές και τα πορίσματα του THEREWITH, ενισχύοντας περαιτέρω τη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στη δημόσια ζωή.
Ποιά είναι τα οφέλη για τις τοπικές Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών από την υλοποίηση προγραμμάτων όπως είναι το BUILD;
Προγράμματα όπως το BUILD αποτελούν ζωτικό μηχανισμό ενδυνάμωσης για τις τοπικές Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών. Μέσα από τη συμμετοχή τους, οι οργανώσεις έχουν την ευκαιρία να ενισχύσουν την ικανότητά τους σε τομείς όπως η διαχείριση έργων, η επικοινωνία, η συνηγορία και η δικτύωση, αποκτώντας πρόσβαση σε εκπαιδευτικά σεμινάρια, συμβουλευτική υποστήριξη και χρηματοδοτικούς μηχανισμούς που συνήθως δεν είναι διαθέσιμοι σε τοπικό επίπεδο. Επιπλέον, η εμπειρία συμμετοχής στο BUILD ενισχύει τη διατομεακή συνεργασία και δημιουργεί γέφυρες μεταξύ πολιτών, δημόσιων αρχών και ευρωπαϊκών φορέων. Για την ΟΠΑΚ, το BUILD υπήρξε ένα πρόγραμμα που μετέτρεψε την πρόθεση για αλλαγή σε πραγματική δράση, προσφέροντας πρακτικές δεξιότητες, νέες συνεργασίες και βαθύτερη κατανόηση του ρόλου της κοινωνίας των πολιτών στην προώθηση των δημοκρατικών αξιών. Σε μια εποχή όπου η συμμετοχή των πολιτών είναι καθοριστική, το BUILD δείχνει ότι οι μικρές οργανώσεις μπορούν να αποκτήσουν φωνή, επιρροή και βιωσιμότητα, επενδύοντας στην εκπαίδευση και στη συλλογική δράση.
Με ποιούς τρόπους προγραμμάτα όπως το BUILD, τα οποία στοχεύουν στην προστασία, την προώθηση και την ευαισθητοποίηση για τα θεμελιώδη δικαιώματα και αξίες της ΕΕ, έχουν θετική επίδραση στις τοπικές κοινωνίες;
Προγράμματα όπως το BUILD λειτουργούν ως καταλύτης για τη διάδοση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο τοπικό επίπεδο, μετατρέποντας τις ευρωπαϊκές αρχές σε απτές δράσεις για τους πολίτες. Μέσα από στοχευμένες πρωτοβουλίες, ενισχύουν την κοινωνική συνοχή, την ενεργό πολιτότητα και την κουλτούρα συμμετοχής, δίνοντας στους ανθρώπους τα εργαλεία να διεκδικούν τα δικαιώματά τους και να εμπλέκονται ουσιαστικά στις δημόσιες υποθέσεις. Παράλληλα, συμβάλλουν στην καλλιέργεια ενσυναίσθησης, ισότητας και διαλόγου μεταξύ διαφορετικών κοινωνικών ομάδων, μειώνοντας τα φαινόμενα αποκλεισμού.
Στο πλαίσιο αυτό, το BUILD έδωσε πνοή στο έργο THEREWITH, το οποίο λειτούργησε ως γέφυρα ανάμεσα στις ευρωπαϊκές πολιτικές για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και στην τοπική πραγματικότητα της Κύπρου. Μέσα από έρευνα, δράσεις ευαισθητοποίησης και διαβούλευση με πολίτες και φορείς, το έργο κατάφερε να μετατρέψει τη θεωρητική γνώση σε πρακτική δράση. Δημιούργησε μια συλλογική δυναμική ενδυνάμωσης και προώθησης της συμμετοχής, δίνοντας φωνή σε ανθρώπους που συνήθως μένουν στο περιθώριο των θεσμικών διαδικασιών. Με αυτόν τον τρόπο, το BUILD δεν ενίσχυσε μόνο την ΟΠΑΚ ως οργανισμό, αλλά συνέβαλε και στη διαμόρφωση μιας πιο ενεργής, ευαισθητοποιημένης και συμπεριληπτικής τοπικής κοινωνίας.
Πόσο σημαντική είναι για τη βιωσιμότητα των τοπικών οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών η πρόσβαση σε ευκαιρίες χρηματοδότησης;
Η πρόσβαση σε ευκαιρίες χρηματοδότησης είναι καθοριστική για τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξη των τοπικών Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών. Χωρίς χρηματοδότηση, οι οργανώσεις δυσκολεύονται να σχεδιάσουν μακροπρόθεσμες δράσεις, να επενδύσουν σε ανθρώπινο δυναμικό και να λειτουργήσουν με στρατηγικό προγραμματισμό. Η χρηματοδότηση δεν αφορά μόνο την οικονομική επιβίωση, αλλά κυρίως τη δυνατότητα να παράγεται κοινωνικός αντίκτυπος με συνέπεια, διαφάνεια και επαγγελματισμό. Επίσης, η δυνατότητα χρηματοδότησης μέσω τέτοιων έργων απομακρύνει τις οργανώσεις από τη φιλανθρωπία και λαμβάνει στήριξη με πιο αξιοπρεπή τρόπους.
Υπογράψτε την διαδικτυακή αίτηση αναφοράς (online petition) για τα δικαιώματα των ατόμων με κινητικές προκλήσεις, εδώ.
Ο Δημήτρης Λαμπριανίδης είναι ο Πρόεδρος της ΟΠΑΚ, εκπρόσωπος τύπου της Ομοσπονδίας Συνδέσμων Ασθενών Κύπρου και μέλος του Παγκύπριου Συμβουλίου για τα Άτομα με Αναπηρίες και διαθέτει εμπειρία άνω των 10 ετών στον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την παρακολούθηση ευρωπαϊκών συγχρηματοδοτούμενων έργων, με εξειδίκευση σε ζητήματα προσβασιμότητας, κοινωνικής ένταξης, ανεξάρτητης διαβίωσης και συνηγορίας για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Έχει συντονίσει επιτυχώς πολυεπίπεδες παρεμβάσεις με έμφαση στη διασφάλιση ποιότητας, την αξιολόγηση αποτελεσμάτων και την ενδυνάμωση της συμμετοχής των ευάλωτων ομάδων στη δημόσια ζωή.
Με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι απόψεις και οι γνώμες που διατυπώνονται εκφράζουν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών και δεν αντιπροσωπεύουν κατ’ανάγκη τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ευρωπαϊκού Εκτελεστικού Οργανισμού Εκπαίδευσης και Πολιτισμού (EACEA). Η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο EACEA δεν μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνοι για τις εκφραζόμενες απόψεις.
